Noordzeekanaal (1865 - 1867)


In 1852 nam de Gemeente Amsterdam het initiatief voor een commissie die tot taak kreeg alle mogelijkheden te onderzoeken voor een kanaal van het IJ door de duinen naar de Noordzee, dat was immers de kortste verbinding. Met dit plan was het doorgraven van de duinen nabij Velsen, of op het smalste deel van Holland (Holland op zijn smalst) vereist. Na vele plannen onderzocht te hebben, was men in december 1861 zover gekomen dat een concessie voor het graven van een kanaal en de exploitatie kon worden verstrekt. Deze concessie werd in januari 1863 goedgekeurd door het parlement. Hierin stond onder andere, dat:
  • de concessie voor een periode van 99 jaar werd verleend;
  • de in te polderen gronden van het IJ ten goede kwamen aan de concessiehouder;
  • de concessiehouder het recht kreeg sluis-, kanaal- en havengelden te heffen, maar dat deze de heffingen van het Noordhollandsch Kanaal niet mochten overtreffen.
Bij Koninklijk Besluit werd op 16 juni 1863 de concessie verleend aan de vennootschap AMK (Amsterdamsche Kanaal Maatschappij) met als voorzitter Simon Wolf Josephus Jitta (1818-1897). Een Nederlandse aannemer durfde het werk niet aan te nemen, maar in Engeland waren de heren Lee, die reeds veel ervaring hadden met de aanleg van havens in Engeland, bereid de klus te klaren. De aanneemsom bedroeg 27 miljoen gulden. Na elf jaar graven, dijken aanleggen en bouwen aan sluizen werd op 1 november 1876 het kanaal geopend door koning Willem III, Josephus Jitta hield de feestrede. Financieel was het geen succes voor het AMK; in 1883 werd de maatschappij geliquideerd en nam het Rijk alle verplichtingen en rechten over.
Voor meer info:

Lijst van beschikbare publicaties

klik op de titel voor de publicatie

Bij publicaties met meerdere auteurs wordt alleen de eerste auteur vermeld. De link leidt naar een metadata bladzijde op de TU repository, Google Books, of elders, waar de pdf gedownload kan worden. In sommige gevallen wordt de pdf direct gedownload.
Publicaties gemerkt met * zijn gescand, maar nog niet opgenomen in de online repository. Het origineel is beschikbaar bij (klik op logo voor reservering): link naar het boek in Delpher (scan met hoge resolutie)
Klik op de auteursnaam voor een overzicht van alle publicaties van deze auteur
Klik op de organisatienaam voor een overzicht van alle publicaties van deze organisatie
Klik op de onderwerpnaam voor een overzicht van alle publicaties over dat onderwerp
datum auteur organisatie titel onderwerp bron
1863 CalandA RWS Eenige beschouwingen over eene Noordzeehaven voor Amsterdam en de afdamming van het IJ bij het Pampus kanalen Middelburg : Altorffer
1868 CalandA RWS Ontwerp van een open vaarwater van Amsterdam naar de Noordzee, met de vereischten waaraan het moet voldoen en de voordeelen aan hetzelve verbonden kanalen Middelburg, Gebr. Abrahams
1868 CalandA RWS Nog een woord over eene Noordzeehaven van Amsterdam, in verband beschouwd met de toekomst van die stad kanalen Middelburg : Abrahams
1877 ConradJFW RWS Berigt aan den Minister van Binnenlandsche Zaken te s-Gravenhage betreffende het Noordzeekanaal en de uitwatering van Rijnland, Schermerboezem en Amstelland kanalen Twee delen, scan deel 2
1911 Kraus Verslag aan Hare Majesteit de Koningen door de Staatscommissie inzake den toegang tot Nederland door het Noordzeekanaal Gebr. J&H van Langenhuysen, 's-Gravenhage
1912 Lely Nieuwe havens voor Amsterdam, uit zee toegankelijk, vrij van spoorwegbruggen en vrij van sluizen havens 's-Gravenhage : De Gebroeders Van Cleef